23 października 2025 roku w Misyjnym Seminarium Duchownym Księży Werbistów w Pieniężnie odbyła się uroczysta gala wręczenia medali „Benemerenti in Opere Evangelizationis”. Rokrocznie przyznawane są one osobom i instytucjom szczególnie zasłużonym dla misji.
W tym roku uhonorowani zostali m.in. o. Marian Schwark SVD, br. Jerzy Kuźma SVD i p. Lidia Popielewicz, była redaktor naczelna miesięcznika „Misjonarz”. Wyróżniono także Zgromadzenie Słowa Bożego z okazji 150-lecia istnienia, przy czym podkreślono działalność misyjną w 77 krajach świata i ponad 100-letnią obecność w Polsce.
O. Marian Schwark SVD, pracujący w Afryce od ponad 40 lat, pełni obecnie urząd przełożonego werbistowskiej Prowincji Togo-Benin. Medal otrzymał medal w kategorii specjalnej za wieloletnią posługę w Ghanie i Togo. W jego imieniu nagrodę odebrał o. Marek Pogorzelski SVD, wieloletni misjonarz w Togo. O. Schwark przesłał dźwiękowe podziękowanie, w którym stwierdził, że to wyróżnienie przyjmuje jako wyraz uznania dla wszystkich werbistów, którzy już od 50 lat pracują w Togo, a także dla Polskiej Prowincji, która ich działalność wspiera.
W kategorii specjalnej medalem został uhonorowany także br. Jerzy Kuźma SVD za ofiarną pracę medyczną w Papui-Nowej Gwinei. W jego imieniu nagrodę odebrał o. Wiesław Dudar SVD, dyrektor Referatu Misyjnego w Pieniężnie. Dziękując dobrodziejom, bez których posługa br. Jerzego byłaby prawie niemożliwa, zaznaczył, że jest on nie tylko wysokiej klasy specjalistą w swojej dziedzinie, ale przede wszystkim misjonarzem.
O. Wiesław Dudar SVD (drugi od prawej) odbiera medal w imieniu p. Lidii Popielewicz (fot.s. Urszula Wasiak)
Pani Lidia Popielewicz, otrzymała medal w kategorii „Informacja medialna” za 25 lat pracy w redakcji miesięcznika „Misjonarz”, w tym 15 lat jako redaktor naczelna czasopisma. W imieniu pani redaktor wyróżnienie odebrał dyrektor Referatu Misyjnego w Pieniężnie, który jest wydawcą pisma przybliżającego posługę werbistów na całym świecie.
Obszerna relacja z gali Benemerenti
Tegoroczna gala wręczenia medali odbyła się w Pieniężnie dla podkreślania jubileuszu 150-lecia założenia Zgromadzenia Słowa Bożego. Werbiści jako zgromadzenie otrzymali także medal w kategorii specjalnej jako uhonorowanie 150. rocznicy powstania Zgromadzenia. Podkreślono także działalność misyjną werbistów w 77 krajach świata na 6 kontynentach, a także 60-lecie historycznego wyjazdu pierwszej grupy misjonarzy z Polski. Wyróżnienie odebrał o. Sylwester Grabowski SVD, przełożony Polskiej Prowincji SVD.
Uczestnicy gali w kościele seminaryjnym w Pieniężnie (fot. s. Urszula Wasiak)
Pełna lista nagrodzonych w 2025 roku
Medal „Benemerenti in Opere Evangelizationis” został ustanowiony przez Komisję Episkopatu Polski ds. Misji w 2017 roku, w 50. rocznicę jej istnienia. Przyznawany jest w czterech kategoriach: „za zasługi w dziele misyjnym”, „pomoc modlitewna i duchowa”, „pomoc materialną i finansową misjom” oraz „informację medialną”. Kategorie te są uwidocznione na medalu. Na jego rewersie znalazły się słowa zachęty „Podziel się Chrystusem”. Dodatkowo medal przyznawany jest w kategorii specjalnej dla podkreślenia jubileuszy i zasług dla dzieła misyjnego poszczególnych osób, zgromadzeń zakonnych, instytucji i ruchów kościelnych.
Spośród werbistów i instytucji werbistowskich, w ciągu ostatnich lat medal „Benemerenti in Opere Evangelizationis” otrzymali: o. Antoni Koszorz SVD (2017), bp Wilhelm Kurtz SVD (2018), o. Piotr Nawrot SVD (2019), o. Tadeusz Gruca SVD i o. Feliks Poćwiardowski SVD (obaj w 2021 roku), o. Andrzej Fecko SVD (2022), bp Jerzy Mazur SVD i o. Krzysztof Ziarnowski SVD (2023) oraz br. Andrzej Kędziora SVD i miesięcznik „Misjonarz” (2024). Wśród osób lub instytucji związanych z werbistami w 2019 roku medalem zostały również uhonorowane siostry klauzurowe Służebnice Ducha Świętego od Wieczystej Adoracji (SSpSAP) z Nysy, zgromadzenie założone przez św. Arnolda Janssena, zaś w tym roku s. Sylwestra Pietrucka SSpS za wieloletnią posługę w Angoli.
Awers i rewers medalu "Benemerenti in Opere Evangelizationis" (fot. s. Urszula Wasiak)
O. Marian Schwark SVD urodził się 2 września 1948 roku w Bartoszycach na Warmii. Po ukończeniu formacji zakonnej w Misyjnym Seminarium Księży Werbistów w Pieniężnie w 1974 roku został skierowany do posługi misyjnej w Afryce Zachodniej – początkowo w Ghanie, a następnie w Togo, gdzie posługuje nieprzerwanie od ponad pół wieku. Jego życie i działalność stanowią świadectwo głębokiego oddania Kościołowi i ludziom, którym służy. Od 1 czerwca 2023 r. pełni posługę przełożonego prowincjalnego prowincji togijskiej.
Na polu ewangelizacji o. Schwark odznacza się nie tylko gorliwością duszpasterską, ale i umiejętnością docierania do wiernych różnych kultur i języków. W pierwszych latach posługi misyjnej pracował w wielu parafiach. Posługuje w językach lokalnych oraz w językach europejskich, co pozwala mu skutecznie głosić Ewangelię w zróżnicowanej etnicznie społeczności Togo.
Jako misjonarz kładzie nacisk na formację lokalnych liderów i wspólnot, aby Kościół w Togo mógł rozwijać się w oparciu o własne zasoby i zaangażowanie wiernych.
WIĘCEJ: Od 1975 roku w Togo (odcinek podcastu z o. Marianem Schwarkiem SVD)
O. Marian Schwark SVD przez 15 lat (1994-2009) pełnił funkcję Sekretarza Generalnego Caritas Togo, koordynując liczne projekty rozwojowe, zdrowotne i edukacyjne w całym kraju. Zainicjował i nadzorował m.in.:
- Projekty zaopatrzenia w czystą wodę – budowę studni i edukację ekologiczną mieszkańców w zakresie ochrony środowiska.
- Programy walki z AIDS – przejęcie i utrzymanie centrów pomocy dla chorych po utracie finansowania międzynarodowego; tworzenie sieci poradni i wsparcia dla rodzin dotkniętych chorobą.
- Inicjatywy edukacyjne – budowę szkół, poprawę infrastruktury szkolnej, wsparcie dla dzieci głuchoniemych w jedynej tego typu szkole w kraju (Ecole Ephphatha w Lomé), a także rozwój szkolnictwa zawodowego.
- Opiekę nad osobami z niepełnosprawnością intelektualną – wspieranie dziewięciu ośrodków dla dzieci wymagających szczególnej troski.
- Rozwój opieki medycznej – utworzenie i prowadzenie ośrodków zdrowia oraz planowanie nowych placówek.
- Wsparcie inicjatyw lokalnych – projekty rzemieślnicze (np. pracownia rzeźby w drewnie i tworzenia witraży), które zapewniają młodym ludziom źródło utrzymania.
Dzięki jego determinacji i zdolności pozyskiwania partnerów, wiele z tych inicjatyw powstało przy współpracy z organizacjami i darczyńcami z Europy, szczególnie z Niemiec i Polski.
Praca o. Mariana Schwarka SVD stanowi wzorowy przykład współczesnej działalności misyjnej, która łączy głoszenie Dobrej Nowiny z konkretnym działaniem na rzecz integralnego rozwoju człowieka i społeczności lokalnych. Przez swoje oddanie, profesjonalizm i miłość do powierzonych mu ludzi, o. Marian przyczynił się do umocnienia pozycji Kościoła katolickiego w Togo i pozostawił trwały ślad w dziele ewangelizacji Afryki Zachodniej.
O. Marian Schwark SVD podczas poświęcenia studni głębinowej wybudowanej dzięki wsparciu dobrodziejów z Polski (fot. André Beguem
* * *
Br. Jerzy Kuźma SVD urodził się 4 kwietnia 1961 w Mielcu. Po zakończeniu szkoły średniej ukończył Akademię Medyczną w Lublinie w 1986 r. po czym pracował przez cztery lata w szpitalu w Kozienicach, gdzie zdobył specjalizację z chirurgii ogólnej. Po zakończeniu nowicjatu księży werbistów ukończył także doktorat z medycyny oraz specjalizację w Białymstoku.
W 1996 roku wyjechał do Papui Nowej Gwinei. Swoją posługę rozpoczął w Kundiawie, gdzie pracował z księdzem i lekarzem Janem Jaworskim. Po czterech latach przeniósł się do Madang, gdzie zajął się kształceniem studentów w zakresie nauk medycznych na werbistowskiej uczelni Divine Word University i podjął pracę w szpitalu rządowym. Będąc już czynnym chirurgiem, poruszony losem dzieci skazanych na kalectwo, podjął się uzyskania drugiej specjalizacji z ortopedii.
Od początku swej posługi br. Jerzy Kuźma organizuje patrole medyczne docierające do najdalszych zakątków wyspy. Wiążą się one z wielogodzinnym przedzieraniem się przez busz, pokonywaniem rzek i transportowaniem na własnych plecach niezbędnego zaopatrzenia. Spotkania z ludźmi zupełnie pomijanymi przez państwowy system opieki medycznej były motywem do opracowania przez br. Jerzego nowego programu kształcenia lekarzy i pielęgniarek na uniwersytecie. W PNG jeden lekarz przypada na ok. 130 tys. ludzi. W całym państwie pracuje tylko jedynie kilku ortopedów, a na specjalistyczne operacje czeka się latami. Dlatego w 2012 br. Jerzy otworzył oddział ortopedyczny w Madang.
Dr Jerzy Kuźma SVD był inicjatorem współpracy z Ortopedyczno-Rehabilitacyjnym Szpitalem Klinicznym im. W. Degi w Poznaniu. Obejmuje ona wiele obszarów: dydaktyka, prace naukowe, szkolenia, wymiana kadry oraz studentów. Początkowo w Divine Word University kształcono Health Extension Officers, czyli odpowiedników polskich felczerów. Dzięki staraniom br. Jerzego i współpracy m.in. z poznańskim ośrodkiem w 2016 otworzono wydział medyczny w Madang, gdzie powstał nowy blok operacyjny, a w planach jest pierwszy w Papui Nowej Gwinei program endoprotezoplastyki stawu biodrowego.
Br. Kuźma, oprócz działalności edukacyjnej i aktywnej praktyki medycznej, prowadzi pracę naukową. Jest autorem wielu publikacji, a także członkiem wielu międzynarodowych organizacji medycznych.
Jego posługa w Papui Nowej Gwinei stanowi wyjątkowe świadectwo głoszenia Ewangelii poprzez troskę o życie, zdrowie i godność tych, którzy często pozostają poza zasięgiem opieki medycznej. Jego służba ubogim świadczy o głębokim zaangażowaniu w misję Kościoła.
Brat dr Jerzy Kuźma SVD z pacjentami (fot. archiwum Jerzego Kuźmy)
* * *
Pani Lidia Popielewicz przez 25 lat pracowała w redakcji miesięcznika „Misjonarz”, w tym przez ostatnie 15 lat na stanowisku redaktor naczelnej. Na zasłużoną emeryturę przeszła z końcem 2023 r.
Skromnie nazywa siebie „sekretarką misjonarzy”. W rzeczywistości jednak stanęła w jednym szeregu z nimi, budząc w polskim społeczeństwie wrażliwość i odpowiedzialność za misje. Jak sama przyznaje w liście pożegnalnym, skierowanym do misjonarzy, nigdy nie myślała ani nie marzyła o misjach i ta tematyka była jej obca. Jednak po stopniowym zapoznawaniu się z nią utwierdziła się w przekonaniu, że wyjazd na misje jest absolutnie nie dla niej.
- Na misje ad gentes wyjeżdżają ci, których cechuje niezłomna wiara, silna osobowość i gotowość do poświęceń w warunkach często ekstremalnych - napisała w jednym z tekstów w miesięczniku. - Więc Wy, Misjonarze na krańcach i peryferiach świata, pozostajecie w moich oczach bożymi bohaterami. Nigdy nie przypuszczałam, że dane mi będzie być Waszą sekretarką, jeśli można tak to określić.
Pani Lidia Popielewicz z dużym wyczuciem i zrozumieniem nadała miesięcznikowi „Misjonarz” kształt i kierunek, który mówi o pracy misyjnej w sposób wiarygodny i atrakcyjny. Zostawiła po sobie trwały ślad, który jest istotnym świadectwem 25 lat posługi misyjnej wielu polskich misjonarek i misjonarzy i punktem odniesienia dla przyszłych pokoleń.
Miesięcznik „Misjonarz”, ukazuje się od stycznia 1983 r. Wydawany jest przez polską prowincję werbistów. Obecnie jego średni miesięczny nakład wynosi ok. 23 tys. egzemplarzy. W 2024 roku miesięcznik został uhonorowany medalem „Benemerenti in Opere Evangelizationis” w kategorii „Informacja medialna”.
Pani Lidia Popielewicz, była redaktor naczelna miesięcznika "Misjonarz" (fot. Andrzej Danilewicz SVD)
