Br. Tarcisius Chrostophrus de Ruyter SVD, werbista z Holandii, przybył do Ghany w czasie pandemii polio i postanowił pomóc osobom dotkniętym tą chorobą, by odzyskały zdolność chodzenia i mogły prowadzić niezależne życie. Tak właśnie narodziła się idea Ortopedycznego Centrum Szkoleniowego (OTC). Zostało ono założone w 1961 roku w Nsawam na południu Ghany, ok. 40 km na północ od Akry, stolicy kraju.
Od początku przypadki leczone w OTC obejmują protezy kończyn górnych i dolnych dla osób po amputacjach, wkładki ortopedyczne dla pacjentów z problemami kręgosłupa, bioder i kolan, wkładki ortopedyczne dla pacjentów z osłabieniem mięśni oraz buty dla pacjentów z deformacjami stóp i rozbieżnościami długości nóg.
W 2012 roku br. Tarcisius dostrzegł potrzebę szkolenia techników w bardziej profesjonalny sposób niż jedynie nauka w miejscu pracy. W związku z tym 1 listopada 2012 r. na terenie OTC utworzono Brother Tarcisius Prosthetics and Orthotics Training College (BTPOTC). Szkoła ta przygotowuje chętnych, którzy chcieliby uzyskać certyfikat lub dyplom z protetyki i ortotyki. Protetyka to tworzenie sztucznych części ciała w celu zastąpienia brakującej części ciała. Ortotyka natomiast zajmuje się wykonaniem urządzeń do dostosowania, kompensacji, wyrównania i skorygowania deformacji ciała.
Br. Tarcisius Chrostophrus de Ruyter SVD z pacjentami OTC (fot. archiwum OTC; za: otcghana.org/)
Dziś OTC opiekuje się około sześcioma tysiącami pacjentów rocznie. Większość z nich stanowią dzieci. Centrum składa się z kliniki i warsztatu ortopedycznego, oddziału dziecięcego oraz szkoły protetyki i ortotyki. Posiada również mobilną jednostkę ortopedyczną, która regularnie podróżuje po całym kraju, aby służyć pacjentom blisko miejsc ich zamieszkania.
15 stycznia 2024 roku, w 10. rocznicę śmierci br. Tarcisiusa, OTC otworzyło swój pierwszy oddział w Walewale w północnej części Ghany. Zauważyliśmy, że liczba pacjentów z północy wzrosła, przez co musieli oni pokonywać duże odległości i sporo płacić, aby podróżować do Nsawam na leczenie. Celem nowego ośrodka jest zatem umożliwienie opieki protetycznej i ortotycznej ludziom z północy i uwolnienie ich od stresu i obciążeń finansowych związanych z podróżami do Nsawam.
W 2021 roku Prowincja Ghany wysłała mnie na studia z protetyki i ortotyki w Brother Tarcisius Prosthetics and Orthotics Training College. Celem moich studiów było zasilenie administracji Centrum, aby obecność werbistów była w nim ponownie odczuwalna i abym mógł kontynuować dzieło zapoczątkowane przez br Tarcisiusa. Studia ukończyłem 29 sierpnia 2023 roku.
O. Eugene Asante SVD z pacjentem OTC (fot. archiwum autora)
Obecnie pracuję jako protetyk i ortotyk na oddziale protetycznym, gdzie wykonuję protezy udowe, podudziowe i kolanowe dla pacjentów po amputacji. Głównymi przyczynami amputacji kończyn u tych pacjentów są cukrzyca, zgorzel, wrodzone deformacje, wypadki drogowe i wypadki domowe. Jestem również częścią mobilnej jednostki, która podróżuje po całym kraju, aby opiekować się pacjentami bliżej ich domów.
Oprócz bycia technikiem w warsztacie, jestem także kapelanem Kolegium Protetyki i Ortotyki im. Br. Tarcisiusa oraz Ortopedycznego Centrum Szkoleniowego. Odprawiam Msze św. dla pracowników, pacjentów i sióstr zakonnych. Udzielam również porad pacjentom, którzy tego potrzebują, a czasami uczestniczę w grupie o nazwie „Uśmiechy nadziei”, której liderami są osoby niepełnosprawne fizycznie lub po amputacjach, które spotykają się z pacjentami w szpitalu, aby porozmawiać z nimi i dać im nadzieję.
Pacjenci OTC (fot. archiwum OTC; za: otcghana.org/)
Ludzie przywykli do tego, że ksiądz większość czasu przebywa i pracuje w parafii. Moja posługa jest inna. Jako werbista i misjonarz mogę porównać moją posługę z Jezusem z Ewangelii św. Marka (Mk 5,25-34), kiedy uzdrowił kobietę cierpiącą na krwotok, a także z Piotrem w Dziejach Apostolskich (Dz 3,1-11), kiedy uzdrowił kalekiego żebraka siedzącego przy Pięknej Bramie w świątyni jerozolimskiej.
W pierwszym przypadku kobieta była u kilku lekarzy, jednak nie wyzdrowiała i straciła wszelką nadzieję. Aż wreszcie spotkała Jezusa, który dał jej nadzieję i uzdrowienie. Przypomina mi to młodego mężczyznę, który złamał nogę podczas wyścigu sportowego. Udał się do miejscowych uzdrowicieli kości na leczenie, ale w nogę wdała się infekcja. Po serii podróży z jednego szpitala do drugiego, noga została amputowana, a cała nadzieja stracona. Jego marzenie zostania międzynarodowym lekkoatletą runęło jak domek z kart. Ten młody człowiek myślał, że już nigdy nie będzie mógł chodzić. Kiedy go spotkałem, udało mi się przywrócić mu nadzieję. Poprosiłem, aby przyszedł do naszego ośrodka, gdzie wykonałem odlew jego kikuta i zrobiłem mu protezę udową. Dziś ten młody człowiek znów może chodzić i jest bardzo szczęśliwy. Skontaktował się z drużyną paraolimpijską i wygląda na to, że może spełnić swoje marzenie o zostaniu sportowcem.
Jeden z małych pacjentów OTC (fot. archiwum OTC; za: otcghana.org/)
Więcej o Ortopedycznym Centrum Szkoleniowym (OTC)
W drugim przypadku, kaleka żebrak nigdy w życiu nie chodził i myślał, że spędzi resztę życia siedząc przy bramie i żebrząc. Kiedy jednak został przez Piotra uzdrowiony, nigdy nie przestał chwalić Boga za dobre rzeczy, które uczynił w jego życiu. Przypomina mi to 10-letniego kalekiego chłopca, którego spotkałem dwa lata temu. Nigdy wcześniej nie chodził i w domu rodzinnym był pozostawiony zupełnie sam sobie. Jedna z parafianek poinformowała mnie o jego przypadku. Poradziłem, aby przyprowadziła dziecko do Centrum. Przykurcze, które miał chłopiec, zostały zoperowane i zarówno jego górne, jak i dolne kończyny są teraz wyprostowane. Chłopiec, który nie chodził od urodzenia, chodzi teraz z pomocą zacisków i kul. Wraz ze swymi rodzicami, którzy nie byli w stanie mu pomóc, chwalą Boga za dobre rzeczy, które uczynił w ich życiu, tak jak zrobił to żebrak z Dziejów Apostolskich.
Moja praca w Centrum Ortopedycznym nie jest łatwa, ale bardzo satysfakcjonująca. Jestem w stanie dać nadzieję ludziom, którzy ją stracili i wywołać uśmiech na ich twarzach. Uzdrawianie jest też częścią posługi kapłańskiej. Zazwyczaj kapłani uzdrawiają poprzez głoszenie kazań, doradzanie, zachęcanie, modlitwę i działalność charytatywną. Ja mogę uzdrawiać ludzi w bardziej praktyczny sposób, sprawiając, że ci, którzy nigdy nie chodzili lub dawno przestali, znów mogą normalnie chodzić.
Fr. Eugene Asante SVD
Pacjenci OTC (fot. archiwum OTC; za: otcghana.org/
