W Tonota na wschodzie Botswany od 2007 roku działa założona i prowadzona przez werbistów Szkoła Podstawowa im. św. Arnolda Janssena. Od ubiegłego roku jej dyrektorem jest o. Tomasz Trojan SVD, pracujący w Botswanie od ponad 20 lat.
- Jest to prywatna szkoła podstawowa, gdzie uczymy w języku angielskim. Powstała z inicjatywy naszego współbrata z Indii o. Thomasa i dzięki finansowej pomocy naszego zgromadzenia - mówi o. Trojan. - O. Thomas zaczął ten projekt w wieku 73 lat i był pierwszym menadżerem szkoły. W grudniu 2020, w wieku 88 lat i w 60. roku kapłaństwa, przeszedł na zasłużoną emeryturę. Ja go zastąpiłem na początku 2021 roku.
W pierwszym roku działalności, w szkole uczyło się zaledwie 17 uczniów. Obecnie jest ich ponad 200 i liczba ta z każdym rokiem stopniowo rośnie. Mimo to jest to ciągle raczej niewielka szkoła, z 27 pracownikami, wśród których jest 18 nauczycieli.
Nabożeństwo różańcowe w klasie (fot. archiwum Tomasza Trojana)
Szkoła jest katolicka, jednak uczy się w niej i pracuje niewielu katolików. Wśród personelu tylko dziewięć osób to katolicy. Na 200 uczniów w roku szkolnym 2021, zaledwie 30 to uczniowie katoliccy.
- Mimo, iż katolików jest jak na lekarstwo, wcale to nie znaczy, że katolickie nauczanie i tradycje są tu nieobecne czy niepraktykowane - wyjaśnia o. Tomasz. - Na rozpoczęcie i zakończenie każdego semestru mamy Mszę Świętą dla całej szkoły. W maju i październiku, codziennie przed lekcjami, wszystkie dzieci, zarówno katolickie jak i niekatolickie, modlą się na różańcu. W Wielkim Poście nasze dzieci zbierają jałmużnę dla biednych i dzielą się swoimi ubraniami. Każdego roku przygotowujemy pewną grupę dzieci do chrztu i Pierwszej Komunii.
Będąc placówką werbistowską w Szkole Podstawowej im. św. Arnolda Janssena kultywowane są także tradycje Zgromadzenia. 15 stycznia uroczyście obchodzony jest dzień św. Arnolda, patrona szkoły. Dzieci modlą się często w klasach, także recytując modlitwy kwadransowe, charakterystyczne modlitwy Zgromadzenia, które znają na pamięć.
- W Botswanie ludzie doceniają katolickie szkoły za poziom nauczania, dyscyplinę i porządek - przyznaje o. Tomasz. - W 2016 roku nasza szkoła była na 1. miejscu w całej Botswanie pod względem wyników egzaminów klasy siódmej, która jest ostatnią klasą szkoły podstawowej.
Fot. archiwum Tomasza Trojana
Misjonarz wyjaśnia przy tym, że co roku w październiku, przed rozpoczęciem końcowych egzaminów, w szkole organizowana jest specjalna Msza Święta dla klasy siódmej, podczas uczestnicy dziękują Bogu za wszystkie lata spędzone w szkole i proszą o jak najlepsze wyniki egzaminów końcowych. O nich zależy także ranking szkoły.
Szkoła Podstawowa im. św. Arnolda Janssena w Tonota cały czas jest na etapie rozbudowy. Kilka lat temu został oddany do użytku basen. W planie jest rozbudowa pomieszczeń administracyjnych, budowa kilku dodatkowych klas i boisk sportowych.
- Mam nadzieję, że z Bożą i ludzką pomocą, wszystko stopniowo uda się zrealizować. Czas pokaże - mówi o. Trojan.
Tonota liczy około 20 tys. mieszkańców. Jest oddalona o 35 km od Francistown, drugiego co do wielkości miasta Botswany, liczącego ponad 100 tys. mieszkańców. Francistown to także stolica diecezji.
W tym afrykańskim kraju działają tylko dwie diecezje katolickie: Gaborone i Francistown. Linia podziału między nimi przebiega niemalże wzdłuż Zwrotnika Koziorożca. Diecezja Francistown, położona na północ od tej linii, swoim zasięgiem obejmuje większą część terytorium Botswany. Na jej terenie żyje 17 tys. katolików, co stanowi 1,4% ogólnej populacji. W jej skład wchodzi 17 parafii. Personel diecezji stanowi 26 kapłanów (większość z nich to misjonarze) i 29 osób zakonnych. Ordynariusz diecezji, bp Anthony Pascal Rebello, jest werbistą.
O. Tomasz Trojan SVD w czasie lekcji (fot. archiwum Tomasza Trojana)
O. Tomasz Trojan SVD podczas Mszy Świętej mówi o świętym patronie szkoły (fot. archiwum Tomasza Trojana)
O. Tomasz Trojan SVD po Mszy Świętej dla uczniów VII klasy (fot. archiwum Tomasza Trojana)