Sobota, 7 maja, była dniem słonecznym. Po niebie niespiesznie płynęły cumulusy, wiał lekki wiatr. Przed kościołem w Kefamo, na zadaszonej platformie, ustawiono ołtarz polowy, a z tyłu krzesła dla około 30 osób. Na wprost przed ołtarzem stał wielki namiot, który mógł pomieścić kilkaset osób. Po lewej stronie od ołtarza polowego pod zadaszeniem ustawiono kilka rzędów krzeseł dla przybyłych księży, a po prawej stronie było miejsce dla grupy muzyków oraz innych przybyłych gości.
Od samego rana gromadzili się ludzie. Jedni jeszcze gawędzili i przechadzali się po okolicznym terenie, inni zajmowali miejsca w namiocie. Dawało się wyczuć atmosferę radosnego oczekiwania, gdyż ludzie długo oczekiwali mianowania swojego własnego biskupa dla Goroki.
Przed kościołem można było zobaczyć kilku tzw. „Asaro mud men”. Byli to mężczyźni i chłopcy z parafii Tafeto, cali posmarowani biała gliną, z groźnie wyglądającymi glinianymi maskami na głowach. Najwyraźniej wzbudzali zainteresowanie, bo wokół nich zbierało się sporo ludzi.
Biskupi, którzy dwa dni wcześniej skończyli w Mt. Hagen doroczne spotkanie Konferencji Biskupów Papui Nowej Gwinei, przyjechali do Goroka poprzedniego dnia. Teraz przywdziewali szaty liturgiczne wewnątrz kościoła, z którego wyniesiono ławki potrzebne na zewnątrz. Obok biskupów byli też licznie przybyli księża, wśród nich spora grupa polskich misjonarzy. Był też przybyły z Rzymu ojciec Jan Jacek Stefanów Sekretarz Generalny Katolickiej Federacji Biblijnej.
Ołtarz główny w Kefamo (fot. Wiktor Kanarski SVD)
Tuż po godz. 10.00 o. Adam Samsel MSF, który pracuje w diecezji Goroka, a tego dnia był mistrzem ceremonii, poprosił o ciszę i przedstawił porządek procesji. Rozpoczynała ją grupa taneczna z parafii Tafeto, za nią szli ministranci i ministrantki oraz akolici i diakon. Po nich księża i biskupi, a na końcu biskupi konsekratorzy - kard. John Ribat z Port Moresby, abp Douglas Young z Mt. Hagen oraz bp Dariusz Kałuża z Bougainville.
Biskup nominat Walenty Gryk szedł wśród biskupów ubrany w kremowy ornat z logo zgromadzenia werbistów z tyłu i stylizowanym krzyżem z przodu. To jeden z ornatów, które bp Jerzy Mazur SVD podarował werbistom z okazji jubileuszu 125-lecia otwarcia misji w Papui Nowej Gwinei.
Po dojściu do ołtarza biskupi weszli po schodach na platformę, zaś biskup nominat został na dole przed ołtarzem polowym. Wśród biskupów był też Nuncjusz Apostolski oraz br. Piotr Szewczuk SVD reprezentujący prowincjała Polskiej Prowincji werbistów.
Rozpoczęła się liturgia Mszy św., której przewodniczył kard. John Ribat. Liturgia sprawowana była w języku pidgin melanezyjskim. Po wysłuchaniu czytań i Ewangelii rozpoczęła się liturgia konsekracji nowego biskupa. Najpierw zgromadzeni odśpiewali Hymn do Ducha Świętego, a po nim ojciec prowincjał Jose Orathinkal SVD, administrator diecezji Goroka, o. Paul Liwun SVD oraz przewodniczący zgromadzeń zakonnych PNG zaprowadzili ojca Walentego na platformę ołtarza polowego przed kard. Ribata. Następnie Administrator diecezji poprosił kard. Ribatam, aby konsekrował ojca Walentego na biskupa. Kardynał z kolei poprosił Administratora diecezji, aby odczytał list papieski mianujący ojca Walentego biskupem Goroka. Łaciński tekst listu papieża był przetłumaczony na język pidgin melanezyjski i w tym języku został odczytany dla wszystkich zgromadzonych, po czym Administrator diecezji pokazał łaciński oryginał papieskiego listu najpierw kardynałowi, a potem wszystkim zgromadzonym.
Następnie abp Douglas Young wygłosił homilię o tym, że wiara apostołów jest przekazywana z pokolenia na pokolenie. Powiedział, że w przeddzień uroczystości razem z kard. Ribatem spotkali się z ojcem Walentym w kaplicy Centrum konferencyjnego w Kefamo, aby wypytać go o jego wiarę. Jego odpowiedzi zapewniły ich, że jest to ta sama wiara Kościoła Katolickiego przekazywana nam przez pokolenia. Biskup Douglas wymienił też wszystkich biskupów, którzy służyli w diecezji Goroka od początku jej istnienia i powiedział, że wiara ojca Walentego jest tą samą wiarą, którą wyznawali i głosili jego poprzednicy.
Ceremonia konsekracji (fot. Wiktor Kanarski SVD)
Po homilii kard. Ribat, na oczach wszystkich zgromadzonych, zapytał ojca Walentego o jego wiarę i jego gotowość nauczania tej wiary i służenia wierzącym ludziom jako biskup. Na wszystkie pytania ojciec Walenty odpowiedział: „Tak, jestem gotów podjąć to działanie.” Następnie biskup nominat położył się krzyżem przed ołtarzem, a zgromadzeni odśpiewali Litanię do Wszystkich Świętych. Po niej biskup nominat uklęknął przed kardynałem, a ten w ciszy położył ręce na jego głowie. Ten sam gest uczynili po nim wszyscy obecni biskupi.
Kolejnym elementem liturgii była modlitwa konsekracyjna recytowana przez kardynała, w czasie której nad głowa nowego biskupa dwóch księży trzymało otwarty ewangeliarz. Po zakończeniu modlitwy konsekracyjnej w procesji przyniesiono przed ołtarz insygnia nowego biskupa: pierścień niosła siostra Paullydia SSpS, mitrę niósł o. Andrzej Fałat SVD niósł mitrę, a pastorał br. Raphael Goimba SVD.
Następnie kard. Ribat namaścił głowę nowego biskupa olejem krzyżma. Wręczył mu też ewangeliarz z poleceniem, aby głosił zawarte w nim nauki Chrystusa. Następnie włożył pierścień biskupi na serdeczny palec prawej ręki biskupa Walentego mówiąc: „Przyjmij pierścień, znak wierności, i zachowaj nienaruszoną wiarę. Strzeż od skażenia Bożą Oblubienicę, to jest Kościół święty.” Potem włożył mu mitrę na głowę, mówiąc: „Przyjmij mitrę i niech jaśnieje w tobie blask świętości, a gdy ukaże się Najwyższy Pasterz, niech ci da w nagrodę niewiędnący wieniec chwały.” Z kolei wręczając pastorał kardynał powiedział: „Przyjmij pastorał, znak urzędu pasterskiego posługiwania, i czuwaj nad całą owczarnią, nad którą Duch Święty ustanowił cię biskupem, abyś kierował Kościołem Bożym.”
Po przekazaniu insygniów kardynał poprosił nowego biskupa Walentego, aby usiadł na tronie biskupim, a sam usiadł na krześle po jego prawej stronie. Wtedy wszyscy obecni biskupi przekazali nowemu biskupowi pocałunek pokoju, a księża, bracia i siostry zakonne pracujące w diecezji Goroka podeszli, by okazać szacunek i posłuszeństwo swojemu nowemu biskupowi.
Od tej chwili aż do końca uroczystości na twarzy biskupa Walentego można było zauważyć uśmiech wyrażający radość, ale i niedowierzanie. Ten uśmiech zdawał się mówić: „Czy to naprawdę ja jestem teraz biskupem Goroka?”
Kard. John Ribat modli się w ciszy (fot. Wiktor Kanarski SVD)
Biskup Walenty kontynuował Mszę św. jako główny celebrans. W uroczystej tanecznej procesji wierni z parafii Par w prowincji Enga, gdzie ojciec Walenty pracował tuż przed mianowaniem na biskupa Goroki, przynieśli dary - płody ich ziemi, wśród których królowały kapusta, marchew i brokuły.
Po komunii świętej bp Walenty, w towarzystwie kard. Ribata oraz abpa Doglasa, przeszedł pośród zgromadzonych, błogosławiąc ich. Ludzie cieszyli się, że mogą zobaczyć swojego nowego biskupa z bliska.
Kiedy wrócili do polowego ołtarza mistrz ceremonii poprosił wybrane osoby o zabranie głosu. Nuncjusz Apostolski z Port Moresby, abp Fermin Emilio Sosa Rodriguez, zachęcił bpa Walentego do przezwyciężania pokus złego poprzez modlitwę i leżenie krzyżem przed tabernakulum. Zawierzył go przy tym Matce Bożej Częstochowskiej. Kard. John Ribat MSC podkreślił, że bp Walenty jest od teraz ojcem dla wszystkich w diecezji Goroka i człowiekiem odpowiedzialnym, w komunii z wszystkimi biskupami.
Następnie zabrał głos o. Jose Orathinkal SVD z Indii, Prowincjał Prowincji Nowogwinejskiej Werbistów.
- Wczoraj pochowaliśmy poprzedniego arcybiskupa, Michaela Meiera w Mt. Hagen. Dziś jest nam jeszcze smutno, że straciliśmy współbrata, ale jesteśmy też szczęśliwi, że z naszych szeregów pochodzi nowy biskup. Jest on 7. biskupem diecezji Goroka i 19. biskupem w Papui Nowej Gwinei wywodzącym się spośród werbistów - mówił o. Orathinkal. - Priorytetem biskupa Walentego jest głoszenie Dobrej Nowiny. Goroka jest miejscem szczególnie trudnym. Katolicy są mniejszością, dlatego kontekst jest ekumeniczny. Bóg nie prosi człowieka o to, czego nie może zrobić. Bóg da Tobie siłę. Bóg mówi: ‘Będę szedł z tobą.’”
Bp Walenty Gryk SVD z Ewangeliarzem (fot. Wiktor Kanarski SVD)
Z kolei br. Piotr Szewczuk SVD, delegat Polskiej Prowincji SVD, odczytał przesłanie Prowincjała, o. Sylwestra Grabowskiego SVD.
- 14 lutego to dzień świętych Cyryla i Metodego oraz świętego Walentego - świętego zakochanych. W tym dniu ogłoszono Twoją nominację na Biskupa Goroka. Nasi święci werbiści, Arnold Janssen i Józef Freinademetz, oraz nasi polscy werbiści-męczennicy radują się dzisiaj z wami. Cieszą się z wami polscy współbracia - napisał o. Grabowski. - Wyrażam wdzięczność Bogu, gratuluję Tobie, biskupie Walenty i przesyłam Tobie wyrazy naszego wsparcia. Wam, wszystkim mieszkańcom Goroki, życzę wiele Bożego błogosławieństwa. Zapraszam Cię, biskupie Walenty, do Polski, abyś razem ze współbraćmi z Polskiej Prowincji mógł świętować fakt Twojej biskupiej konsekracji w ojczyźnie.
Patrick Iyeho, sekretarz do spraw edukacji w diecezji Goroka, powiedział:
- Proces wyboru nowego biskupa dla diecezji Goroka był długi. Dziś wszyscy ludzie są szczęśliwi, że mamy biskupa. Dziękujemy wszystkim, którzy pomogli go wybrać i mianować. Dziękujemy Nuncjuszowi Apostolskiemu, dziękujemy również kardynałowi Ribatowi, który wspierał ten proces, arcybiskupowi Douglasowi za pomoc w wyborze biskupa dla Goroki. Dziękujemy arcybiskupowi Balowi, Rochusowi i wszystkim biskupom. Witamy gości z Rzymu i z Polski. Dziękujemy misjonarzom werbistom, którzy przygotowali o. Walentego do objęcia funkcji biskupa. Dziękujemy mamie biskupa Walentego. W krótkim odstępie czasu byliśmy świadkami trzech wydarzeń: Zgromadzenia Generalnego Kościoła Katolickiego PNG, Konferencji Episkopatu PNG i konsekracji nowego biskupa. Biskupi są ostoją kościoła. Pomimo wielu trudności i wyzwań chcemy utrzymać wiarę katolicką, nasza wiara musi być silna. Kościół musi mieć pasterza o silnej wierze. W tym zadaniu biskup Walenty będzie z nami dobrze współpracował.
Bp Walenty Gryk SVD błogosławi zebranych (fot. Wiktor Kanarski SVD)
- Przybyłem, aby oddać władzę nad diecezją biskupowi. 14 lutego czekaliśmy na nominację i dziś mamy nowego biskupa - powiedział o. Paul Liwun SVD, dotychczasowy administrator diecezji Goroka. - Przez rok i 5 miesięcy byłem administratorem diecezji Goroka. Teraz przekazuję tę władzę i obowiązek na ręce biskupa Walentego. Teraz znów jestem tylko proboszczem parafii Św. Maryi Panny.
Następnie głos zabrał sam biskup Walenty i rozpoczął od przypomnienia okoliczności mianowania go biskupem Goroki.
- Dziękuję Bogu Trójjedynemu, że znalazł mnie w buszu w Enga. 4 lutego Nuncjusz Apostolski zadzwonił do mnie 14 minut przed 9.00 rano i powiedział mi: “Papież mianował cię biskupem diecezji Goroka. Czy przyjmujesz tę nominację?” Poprosiłem o czas na modlitwę i zastanowienie. Odpowiedziałem następnego dnia. Zadzwoniłem do Nuncjusza o tym samym czasie - 14 min przed 9.00 rano. Powiedziałem mu, że przyjmuję nominację - mówił bp. Walenty Gryk SVD. - Dziękuję Papieżowi, kardynałowi Ribatowi, arcybiskupowi Douglasowi, biskupowi Dariuszowi, że włożyli ten krzyż na moje ramiona. Dziękuję wam wszystkim, którzy przybyliście na tę uroczystość. Wierzę, że przyszliście również po to, aby się za mnie modlić. Pracowałem wśród was wiele lat. Znam was i wy mnie znacie, dlatego myślę, że będziemy razem dobrze pracować. Urodziliśmy się katolikami, tak jak Chrystus chciał, abyśmy byli jedno w Jego Kościele. O to się modlił przed śmiercią na krzyżu. Niestety, niektórzy jeszcze nie wiedzą, że są katolikami, musimy im o tym powiedzieć. Dziękuję bratu Piotrowi Szewczukowi i o. Janowi Stefanów. Dziękuję wszystkim współbraciom. Dziękuję wszystkim, którzy przygotowali tę uroczystość. Dziękuję ludziom z Enga, którzy przygotowali procesję z darami. Dziękuję wszystkim kamerzystom. Dziękuję wszystkim zespołom muzycznym. Dzisiaj, w pierwszą sobotę maja, wspominamy Marię. Kiedy byłem mały, byłem bardzo chory, mama przyniosła mnie do kościoła i ofiarowała mnie Marii. Powiedziała: „Mario, jeśli on przeżyje, możesz go poprowadzić, aby został księdzem.” No i zostałem. 26 lat temu, tutaj, w tym samym miejscu, to ja przygotowywałem uroczystość konsekracji bpa Francesco Sarego i byłem mistrzem tamtej ceremonii. Dziś ruszam w drogę jego śladami jako biskup diecezji Goroka. Podejmuję zadanie kontynuowania dzieła moich poprzedników. Modlimy się, aby Goroka i okolice, cała ta prowincja stała się prawdziwie chrześcijańska.
Na zakończenie uroczystości grupa taneczna z Fanyufa odprowadziła biskupów, księży i ministrantów z powrotem do kościoła. Po zdjęciu szat liturgicznych wszyscy udali się do jadalni Centrum Konferencyjnego, gdzie czekał już na nich smaczny posiłek przygotowany przez obsługę tego centrum – serca diecezji Goroka.
Biskupi Papui Nowej Gwinei obecni na konsekracji bpa Walentego Gryka SVD (fot. Wiktor Kanarski SVD)
Więcej fotografii z uroczystości konsekracji
Więcej o biskupie Walentym Gryku SVD